Krev forbod mot overvakingsbasert marknadsføring: Stå opp for barna våre

19. juni, 2025

Ei brei samansetning av rettsorganisasjonar og enkeltpersonar ber digitaliseringsminister Karianne Tung om å gå i bresjen for eit generelt forbod mot overvakingsbasert marknadsføring.

I eit ope brev til statsråden uttrykkjer aktørar som Likestillings- og diskrimineringsombodet, Redd Barna, Press, Forbrukarrådet, Amnesty International og Unicef djup bekymring for korleis dagens digitale forretningsmodellar utfordrar barns grunnleggjande rettar og for samfunnet vårt elles.

– Vi treng teknologi som tener folk og samfunn – ikkje selskap som tener pengar på å utnytte barns sårbarheit, skriv avsendarane i brevet.

Brevet les du her.

Aktørane bak brevet peikar på at dagens dominerande forretningsmodell i digitale tenester – såkalla overvakingsbasert marknadsføring – baserer seg på massiv innsamling av personopplysningar, for deretter å kunne målrette ein bodskap mot rett person i den augneblinken dei er mest sårbare for påverking. 

Resultatet er skadeverknader som rammar både enkeltpersonar og samfunnet samla sett:

– Den psykiske helsa til barn og unge er trua av manipulerande marknadsføring og algoritmestyrt eksponering for skadeleg innhald.

– Likestilling og mangfald blir svekt gjennom kjønnsstereotypiar og digital vald.

– Demokratiet blir utfordra av hatprat, polarisering og desinformasjon.

– Samfunnstryggleiken blir sett i fare gjennom uhemma datadeling og potensiell målretta manipulering.

– Eit utilstrekkeleg vern

Avsenderne anerkjenner at EU-forordninga om digitale tenester (DSA) vil gi noko vern, men meiner dei kommande reguleringane ikkje går langt nok. 

Forbodet mot overvakingsbasert marknadsføring for barn vil til dømes berre gjelde «der alder med rimeleg tryggleik kan fastslåast», og er avgrensa til plattformene sine eigne grenseflater.

– Vi risikerer at barn framleis vil bli utsette for massiv kommersiell overvaking – også etter at DSA trer i kraft i Noreg, heiter det i brevet.

Ber Tung ta ansvar

Organisasjonene ber statsråd Tung leggje fram ein forpliktande plan for eit generelt forbod mot overvakingsbasert marknadsføring – for både barn og vaksne. Dette er den beste måten å verne barn mot dei enorme risikoane overvakingsbasert marknadsføring fører med seg, kan vi lese i brevet.

Aktørane ber også om at statsråden løftar temaet i samband med det kommande Internet Governance Forum (IGF).

– Dette er ikkje eit spørsmål om teknologi, men om verdiar og politisk vilje. Vi ber deg kjempe for demokratiet og for barna våre, skriv dei.

Brei støtte

Brevet er i tillegg støtta av ei rekkje fagpersonar, forskarar og forfattarar – blant dei Inga Strümke, Henrik Skaug Sætra, Maja Lunde og Bår Stenvik – og dessutan organisasjonar som Antirasistisk senter og Den norske legeforening.